Dagelijks reizen miljoenen mensen naar andere landen voor een zakelijke reden. Alleen al in Nederland gaat het om ruim 4,6 miljoen internationale zakenreizen op jaarbasis. En hoewel de Coronacrisis voor een behoorlijk daling heeft gezorgd in 2020, is de verwachting dat het aantal zakenreizen in de komende jaren alleen maar zal toenemen. Nederland is een echte handelsnatie, dus niet zo gek dat juist Nederlanders enorm veel op pad zijn om zaken te doen in andere landen.
Het reizen naar het buitenland brengt veiligheidsrisico’s met zich mee. Deze veiligheidsrisico’s kunnen per land verschillen en zijn onder andere afhankelijk van:
- Geografische ligging.
- Het regime.
- Wetten.
- Culturele verschillen.
- Religie.
Naast de veiligheidsrisico’s op landniveau zijn er ook veiligheidsrisico’s op bedrijfsniveau (bijvoorbeeld spionage). Ook wanneer je naar een ‘veilig’ land reist, heb je te maken met veiligheidsrisico’s en zal je daar maatregelen tegen moeten treffen.
Veiligheidsrisico’s zakenreis van alle tijden
Veiligheidsrisico’s tijdens een zakenreis is geen nieuw fenomeen. Al zolang mensen handelen met andere stammen, dorpen, steden, groepen, landen, etc. zijn er risico’s aan verbonden. Een heel bekend voorbeeld is Robin Hood (12e eeuw). In feite was hij een struikrover met idealen (stelen van de rijken en geven aan de armen). Struikrovers overvielen reizigers door ze op te wachten in een hinderlaag. En zo zijn er nog legio voorbeelden van veiligheidsrisico’s waar mensen sinds de oudheid mee te maken hebben. En hoewel we sinds Robin Hood al behoorlijk wat eeuwen verder zijn, zijn er nog steeds wezenlijke overeenkomsten in de veiligheidsrisico’s van toen en nu. Nog steeds hebben we te maken met: intimidatie, afpersing, overvallen, diefstallen, spionage, etc. De doelen van deze criminaliteit is nog steeds hetzelfde, alleen de modus operandi (de uitvoering) is in de loop der tijd veranderd.
Welke veiligheidsrisico’s zijn er voor zakenreizigers?
- Intimidatie/bedreiging
- Diefstal
- Mishandeling
- Overval
- Ontvoering
- Moord
- Afpersing
- Spionage
- Oplichting
Geen opsomming waar je vrolijk van wordt, maar het is wel de realiteit. En niet alle risico’s zullen gelden voor alle bestemmingen, tenminste; De kans dat je te maken krijgt met een veiligheidsrisico is op sommige bestemmingen nihil. Immers kan een risico nooit geheel worden uitgesloten.
Waarom loop je risico tijdens een zakenreis?
De soorten veiligheidsrisico’s zijn duidelijk, maar wat kan de oorzaak zijn dat je als zakenreiziger deze risico’s kan lopen?
Hiervoor zijn verschillende oorzaken te vinden:
- Kennis. Een zakenreiziger heeft kennis van zijn/haar bedrijf, kennis over concurrenten en kennis over de specifieke markt waarin het bedrijf zich beweegt. Deze kennis kan voor een ander van zeer veel waarde zijn. Een bedrijfsgeheim over een productieproces kan zo maar miljoenen Dollars waard zijn. En buitenlandse bedrijven, maar ook sommige overheden willen deze kennis graag in handen krijgen.
- Geld. Een Nederlander wordt in de meeste landen gezien als een rijk persoon. Niet zo gek, want wij behoren tot de rijkste landen ter wereld. Grote kans dat een Nederlander geld en/of dure spullen bij zich heeft. Daarnaast is de Nederlander zelf ook veel geld waard. Een bedrijf zal een groot bedrag willen neerleggen voor het terugkrijgen van zijn werknemer na een ontvoering.
- Combinatie van kennis en geld. Vaak ligt er een combinatie van kennis en geld ten grondslag aan de veiligheidsrisico’s. Met kennis kan geld verdiend worden en met geld kan kennis gekocht worden.
Je bent van waarde door de kennis die je bezit en/of de goederen die je bij je hebt.
Zorgplicht
Een bedrijf heeft altijd een zorgplicht (Duty of Care) voor alle medewerkers tijdens werktijd, dus ook medewerkers die op reis zijn. Deze zorgplicht heeft betrekking op gezondheid en veiligheid. De zorgplicht is niet alleen van toepassing wanneer zorg gevraagd wordt door de werknemer in geval van ziekte of bijvoorbeeld een inbraak in de hotelkamer. Om aan de zorgplicht te voldoen zal een bedrijf de medewerker voor, tijdens en na een reis moeten begeleiden.
- Risicoprofiel
- Werkinstructie
- Training
Dit begint al met het opmaken van een risicoprofiel voor de bestemming. Welke risico’s loopt de medewerker op de locatie op het gebied van veiligheid en gezondheid.
Aan de hand van het risicoprofiel kan een werkinstructie worden opgesteld, hierin staan de do’s en don’ts beschreven die het bedrijf oplegt aan de medewerker. Dit zijn geen vrijblijvende adviezen, maar regels ten einde het goed en veilig laten verlopen van de zakenreis.
Het risicoprofiel en de werkinstructie bieden samen de basis voor een training aan de medewerker, zodat hij/zij goed voorbereid op reis kan gaan. Een training is alleen noodzakelijk bij reizen naar risicovolle landen. Voor ‘veilige’ landen is een standaard training mogelijk om de medewerker zo te wijzen op de algemene gezondheid- en veiligheidsrisico’s die gelden voor elke reis.
‘Mij overkomt zoiets niet.’
Hoe vaak hoor je deze zin niet in de meest uiteenlopende gesprekken. Mensen zijn goed in het verzinnen van redenen waarom hun nooit iets overkomt. We hopen dat van harte, maar het is natuurlijk enorm naïef.
In dit geval hebben we het over jouw veiligheid in het buitenland. En over veiligheid moet nooit lacherig worden gedaan. Dat doe je zelf ook niet als je wordt ontvoerd of wordt bestolen van vertrouwelijke bedrijfsinformatie. Door veiligheidsbewust te zijn en de werkinstructie goed op te volgen, verklein je de kans op een incident enorm. En dat is wat telt, je wilt na de geslaagde zakenreis weer veilig naar huis!
Na een zakelijke afspraak ben je weer terug in het hotel en doet een drankje in de bar. Even ontspannen voordat je op je hotelkamer de laatste mails gaat versturen. Je geniet van de geroezemoes om je heen en ineens wordt je aangesproken door een dame. De dame in kwestie is een knappe verschijning en ze vraagt of ze bij je mag komen zitten. Een gezellig gesprek volgt en de drankjes volgen elkaar snel op. Licht aangeschoten ga je akkoord met haar voorstel om samen naar je hotelkamer te gaan.
De volgende ochtend word je wakker………..alleen.
Waar is je laptop?
Bovenstaande situatie is niet geen fictie, maar op waarheid gebaseerd. Bedrijfsspionage wordt vaak op deze manier uitgevoerd. Simpel en doeltreffend.
Databeveiliging
De laatste jaren zijn er steeds meer zorgen over de veiligheid van data. We zijn constant verbonden met het internet via allerlei apparatuur dat we bij ons hebben zoals een telefoon en laptop. Databeveiliging wordt dan ook steeds belangrijker. Steeds meer bedrijven nemen in hun werkinstructie op dat werknemers in het buitenland geen gebruik mogen maken van eigen apparatuur en ook geen verbinding mogen maken met openbare WIFI-netwerken. Eigen apparatuur is mogelijk niet voldoende beschermd en via openbare WIFI-netwerken is het voor hackers een koud kunstje om in jouw apparaat te komen met alle gevolgen van dien.
Daarnaast is het sowieso verstandig om jouw eigen apparaten thuis te laten. In verschillende, met name niet westerse, landen is er een verbod op religieuze, politieke en/of pornografische uitingen. De kans dat jij een keer via Whatsapp een dergelijke afbeelding hebt ontvangen is groot (en dat hoeft naar Nederlandse begrippen echt geen ‘foute’ afbeelding te zijn). Een boete tot zelfs een celstraf is goed mogelijk! Neem je eigen apparatuur mee, check deze dan zeer goed op dergelijk uitingen!
Ga jij op reis voor je bedrijf? Zorg dat je een werkinstructie hebt voor het desbetreffende land, zodat je weet waar je rekening mee moet houden en weet wat je moet doen wanneer er nood is!
Denk niet: ‘Het overkomt mij niet!’
